اسناد توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان

در این سند با توجه به ضرورت استفاده از خدمات اینترنت، به انفکاک ناپذیری آن از زندگی روزمره افراد اشاره شده است. کاربران اینترنت را تمامی اقشار جامعه و گروه های سنی تشکیل می دهند. امروزه نظارت و مدیریت تولید و عرضه محتوای مورد نیاز، در فضایی امن و سالم و مفید، به رویکرد و الزام جهانی تبدیل شده است.

بر اساس این سند در حال حاضر بیش ار 13 میلیون دانش آموز در کشور وجود دارد که حضورشان در فضای مجازی، ضمن استفاده از فرصت های نوآوری، یادگیری و آموزشی که به عدالت آموزشی می انجامد، خود به چالشی فرهنگی جامعه شناختی بدل شده است. با توجه به این نکات، اهمیت نقش و جایگاه نهادهای مسئول در این حوزه بخوبی نمایان می شود.

در این سند ضمن مروری بر اسناد بالا دستی الزام آور به فعالیت های نهادهای مربوطه در زمینه اینترنت پاک نیز اشاره شده است.

ج_ ابزارهای کنترل والدین

در این سند به گستره کاربری وسایل ارتباط جمعی در میان خانواده ها اعم از تلفن همراه، تبلت، کامپیوتر و اینترنت و نقش موثر آن ها در پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان اشاره شده است. این وسایل ارتباطی خواهند توانست در تربیت و شکل گیری شخصیت این قشر از جامعه نقش بسزایی ایفا نمایند. حضور کودکان در فضای مجازی و مواجهه با انواع گوناگون بازی و سرگرمی، ضمن کاهش و سلب فعالیت های فیزیکی آنان، آنها را از کسب مهارت های اجتماعی و تحرک باز می دارد و در آموزش، فرهنگ رفتاری و تربیت اخلاقی وی خلل وارد می کند.

اما از سوی دیگر، نمی توان از تاثیر و نقش سازنده فضای اینترنت و محتواهای سالم و کنترل شده آن که متناسب با شرایط سنی و جنسیتی کودک تهیه شده باشد، در تربیت و ارتقای مهارت های جسمانی وی چشم پوشی کرد.

طبق سند فوق، فضای مجازی و حضور در آن مانند چاقوی دو لبه ای است که هم مزایا و منافعی دارد هم می تواند در صورت عدم کنترل و نظارت بر محتوای مصرفی کودک، آسیب های جبران ناپذیری از خود برجای بگذارد. لذا نقش والدین در برنامه ریزی، کنترل و نظارت در استفاده از فضای مجازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

بدین ترتیب در گام های اولیه، آموزش والدین و ارتقای سطح آگاهی شان از نحوه استفاده فرزندان شان از فضای مجازی و سپس افزایش مهارت های آنان در استفاده از ابزارهای کنترل کننده و محدود کننده اهمیت بسزایی می یابد.

برخی از نرم افزار ها و ابزارهای کنترل والدین و قابلیت های آن ها

این ابزارها به 2 دسته تقسیم می شوند:

• ابزارهای سخت افزاری
• ابزارهای نرم افزاری

نحوه کنترل والدین نیز به 4 دسته تقسیم می شود:

• پالایش محتوا: تنظیم محتوا متناسب با سن کودک
• کنترل های کاربردی: اعمال محدودیت های زمانی و دسترسی
• مدیریت استفاده از اینترنت یا رایانه: محدودیت قابلیت های استفاده از اینترنت
• نظارت: مشاهده فعالیت و دسترسی های کودک

1. انارستان: برنامه کاربردی گوشی های همراه اندروید است که روی گوشی ها یا تبلت های انارستان قابل استفاده است. این ابزار، گزارش کامل فعالیت کودک در فضای مجازی را در اختیار والدین قرار می دهد.
2. دنیای درسا: با استفاده از این برنامه که روی گوشی هوشمند و تبلت قابل نصب است، به والدین اجازه می دهد سایت ها و محتواهای نامناسب را فیلتر و زمان استفاده از دستگاه را برای کودک محدود کنند.
3. نرم افزار کنترل والدین سانیار: این نرم افزار امکان مدیریت والدین را بر استفاده از موبایل یا تبلت شان میسر می کند. تنها لازم است این برنامه روی گوشی کودک نصب شود تا قابلیت ها آن آشکار شود.
4. سامانه مراقبت از خانواده در دنیای مجازی: برخی از قابلیت های این نرم افزار عبارت است از:

• موقعیت یابی کودک
• مدیریت تماس ها، مسدودسازی آن ها و بررسی ریز مکالمات
• مسدودسازی برنامه ها و سایت ها

در این سند ابزار دیگری برای کنترل والدین معرفی شده است که با مراجعه به لینک زیر خواهید توانست هر 3 سند حمایتی را کامل مطالعه نمایید:

/https://www.ict.gov.ir/fa/newsagency/20355

بومی سازی راهکارهای کنترل والدین

1.  تبلت و گوشی ویژه کودک و نوجوان ساخته شده است.
2. سیم‌کارت های اختصاصی کودک و نوجوان تعریف شده است. در این سیم‌کارت ها  اینترنت عرضه نمی شود و صرفا شبکه‌ داخلی ایران در دسترس است.
3. نرم افزارهای مدیریت و نظارت والدین بر میزان و نحوه‌ حضور فرزندان در فضای مجازی تهیه و ارائه شده است.
4. سکوهای نرم افزاری ایرانی، نسخه‌های مخصوص کودکان را انتشار داده‌اند. کافه‌بازار، مایکت، آپارات، فیلیمو، آیو و برخی دیگر از سکوهای ایرانی هم‌اکنون نسخه‌های مخصوص کودکان را منتشر کرده‌ یا بخش ویژه کودکان را طراحی نموده اند.
5. مکانیزم دسته‌بندی سنی محتوا در سکوهای ایرانی پیاده‌سازی شده و اکنون دسته‌بندی سنی کاربران به گونه ای در حال دسته بندی است تا کاربری در رده سنی پایین توانایی دسترسی به محتوای رده‌ سنی بالاتر را نداشته باشد.
6. گره اصلی مسئول در حوزه‌ تولید محتوای مناسب کودک و نوجوان در فضای مجازی است. کودکی دهه شصتی ها با پسرشجاع، بل و سباستین و فوتبالیست ها سپری شد و کاراکتر فرهنگی متناسب با بوم خودمان کمتر بود(شاید چاق و لاغر بود اما کیفیت قابل مقایسه ای نداشت.) امروز هم کاراکتر سازنده‌ ذهن کودک و نوجوان ما را امثال لاک‌پشت های نینجا،  بتمن، مرد عنکبوتی و … تشکیل می دهد. اینجاست که شخصیت ها ساخته می شود.
7.  برای حمایت از ایده‌های ایرانی و ساخت کاراکترها  یک شتاب دهنده و یک جشنواره تحت عنوان “کودک‌آنلاین” با همکاری بنیاد فارابی و حوزه‌ هنری راه اندازی شد که دور اول آن علی رغم نتایج قابل قبولی که به همراه داشت با  اعتراض های گسترده‌ای نیز روبه رو شد مبنی بر این که ورود ما به این عرصه فاقد مجوز است.

امیدواریم مسئولان ذی صلاح این مهم را تقویت کنند که اگر این بخش اصلاح نشود، مابقی اقدامات تاثیر عمده ای در پی نخواهد داشت.

برای مطالعه کامل اسناد فوق می توانید به لینک سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مراجعه نمایید:

/https://www.ict.gov.ir/fa/newsagency/20355