منظور از کار داوطلبانه چیست؟
فدراسيون بين المللي صليب سرخ و هلال احمر خدمت داوطلبانه را اين گونه تعريف مي كند :
خدمت داوطلبانه،عمل یا کنشی است که طی آن فرد داوطلب بدون در نظر گرفتن منافع مادی خود،دست به انتخاب آزادانه ای می زند و به طور خودخواسته و با انگیزه شخصی وارد عرصه خدمت می شود.هدف از ارائه این خدمات،کمک رسانی به قشر آسیب دیده و نیازمند جامعه است.
کار داوطلبانه از جمله فعالیت‌های انسان دوستانه و خیرخواهانه ای است که فرد کنشگر به دور از هرگونه تحمیل اجتماعی،اقتصادی یا سیاسی و تنها با هدف ترویج امور خیر و ارتقاء کیفی زندگی جوامع بشری،با میل و اختیار خویش دست به انتخاب می زند و به ارائه خدمات می پردازد.علی رغم نداشتن منافع مادی،کار داوطلبانه به فرد داوطلب حس رضایتمندی خاصی می بخشد و می‌تواند برای فرد ثمرات مثبتی از جمله پیشرفت توانمندی‌های شخصی و توسعه روابط اجتماعی را در پی داشته باشد و حتی می تواند زمینه ساز استخدام او نیز باشد.در ایران نیز همانند سایر کشورها،موسسات خیریه جهت دنبال کردن و تحقق بخشیدن به اهداف و وظایف خود از خدمات نیروهای داوطلب بهره می برند.بدین ترتیب با توجه به نکات فوق،بخوبی می توان به اهمیت و نقش کار داوطلبانه در پیشبرد اهداف خیرخواهانه و عام المنفعه پی برد.
شعار روز جهانی داوطلبان در سال 2019: “داوطلب برای آینده فراگیر”
خدمت داوطلبانه در موسسات خیریه و ضرورت آن
موسسات خیریه در سراسر دنیا جهت خدمت رسانی به افراد نیازمند فعالیت می کنند.این موسسات به دلیل تعدد مشکلات و فراوانی نیازهای اجتماعی،در عرصه های تفکیک شده و تخصصی فعال هستند.از این رو،همواره به افراد داوطلب نیاز است؛افرادی که برای خدمت رسانی از انگیزه،علاقه،توانایی کافی و حس همدلی برخوردار هستند.همدلی یکی از عواطف انسانی است که با همدردی کاملا متفاوت است.همدردی احساس ترحمی ناپایدار و زودگذر است اما همدلی موقت و گذرا نبوده و فرد به دنبال راهکاری برای حل مشکل خواهد بود که این همان کار داوطلبانه است.کارهای داوطلبانه همواره طیف وسیعی از فعالیت ها را در برمی گیرد.موسساتی نظیر دارالاکرام،خانه سالمندان، شیرخوارگاه،مراکز نگهداری از معلولین جسمی، ذهنی و اوتیسم از جمله موسسات خیریه ای هستند که عضویت داوطلبانه در آن ها ،درک و آگاهی ،مهربانی و فداکاری بسیاری می طلبد.
اما پیش از هر گونه اقدام ،در ابتدا فرد داوطلب باید بخوبی با فعالیت‌های موسسات خیریه آشنا بوده و با توجه به توانمندی های خود دست به انتخابی آگاهانه بزند تا بتواند خدمت رسانی کارآمد و موثری داشته باشد.توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که اقدام به فعالیت های داوطلبانه در این موسسات باید به دور از هرگونه چشمداشت مادی و معنوی،و احساسات و هیجانات زودگذر صورت گیرد در غیر این صورت استمرار پیدا نخواهد کرد. لذا آشنایی همه جانبه پیش از اقدام برای انجام کارهای داوطلبانه امری ضروری محسوب می شود.
تاثیرات فردی و اجتماعی اقدامات داوطلبانه
افراد زیادی در جامعه به مراقبت، نگهداری، آموزش و در حقیقت به کمک‌های غیر نقدی نیاز دارند. در این راستا لازم است اعضای جامعه با مشارکت فعالانه و انجام اقدامات بشر دوستانه به خدمت رسانی به آنها بپردازند و در این بین،کار داوطلبانه در موسسات خیریه بهترین گزینه برای یاری رساندن به افراد نیازمند محسوب می شود.گرچه کمک های داوطلبانه بدون هرگونه چشمداشت صورت می گیرد اما انجام این امور در دو بعد فردی و اجتماعی تاثیرات شگرفی در پی دارد که در ذیل اشاره ای مختصر به آن ها خواهیم داشت:
1. تاثیرات مثبت جسمی و روانی
- احساس رضایتمندی ناشی از انجام مسئولیت اجتماعی
- احساس رضایتمندی ناشی از حس مفید بودن
- کاهش انزوا و تنهایی و احساس شعف ناشی از کسب هویت و تعلق اجتماعی
- کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی و افزایش مقاومت فرد در برابر بیماری
- کاهش احساسات منفی خشم و عصبانیت به عنوان عامل تنش های عصبی
- افزایش تاب آوری اجتماعی و پذیرش نقش اجتماعی
- ارتباط با سازمان ها و نهادها
- یافتن دوستان تازه و شبکه ای از ارتباطات و احساس تعلق به گروه
- یادگیری مهارت های جدید ضمن عمل
- حس توانمندی و قوی بودن
- افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس
- برخورداری از زندگی پرمعناتر و پرشورتر
- افزایش طول عمر و امید به زندگی
2. تاثیرات مهم اجتماعی
- کاهش آسیب ها و نابرابری های اجتماعی
- تقویت نیروی همبستگی و وحدت ملی
- رشد و توسعه پایدار و همه جانبه
- گسترش جامعه مدنی و هویت بخشی به فضای عمومی
- افزایش و توسعه سرمایه اجتماعی
- درک فرصت ها و بهره وری از کارهای داوطلبانه
- جلوگیری از بی تفاوتی،تکروی و از خودبیگانگی اجتماعی و فرهنگی
- توانمندسازی سازمان های مردم نهاد
- و….
اینک به منظور آشنایی هر چه بیشتر علاقه مندان به خدمات داوطلبانه،به برخی موسسات خیریه و حوزه فعالیت های داوطلبانه آن ها، خواهیم پرداخت.گفتنی است موسسات فوق در زمینه های متنوع و متعددی فعالیت داشته و با گروه های سنی مختلفی اعم از نوزاد تا سالمند سروکار دارند.
انواع فعالیت های داوطلبانه
فعالیت های داوطلبانه در خانه سالمندان
خانه سالمندان از جمله موسسات تحت پوشش سازمان بهزیستی است که عرصه مناسبی برای کارهای خیریه و داوطلبانه محسوب می شود.در شرایطی که خانواده‌ها توانایی نگهداری از معلولین و سالمندان خود را ندارند، نگهداری از آنان را به موسسات خیریه واگذار می‌کنند.کار داوطلبانه در این مراکز مستلزم درک،مهربانی،صبوری و فداکاری بسیار است.
افراد کهنسال بامشکلات جسمی و روحی مختلفی نظیر فشارخون،دیابت،،معلولیت،آلزایمر ،افسردگی و اضطراب که حتی ممکن است به دلیل دوری از خانه و خانواده تشدید شود،به این مراکز آورده می شوند.به همین علت این افراد بسیار آسیب پذیر بوده و نیاز به مراقبت های ویژه ای دارند و لذا توجه و رسیدگی توأمان به نیازهای روحی و جسمی آنان از جمله ضرورت های کار داوطلبانه در این مجموعه محسوب می شود.برای کمک به این افراد باید ضمن حفظ شأن و حرمت انسانی آنان، به نیازها و درخواست های شان پاسخی مناسب و درخور داده شود.فرد داوطلب به طور مثال می تواند فرد سالمند را در امور شخصی که خود از آن ناتوان است ؛مانند همراهی کردن در پیاده روی،کتاب خواندن، و یا کمک کردن هنگام ورزش،یاری کند.
فعالیت داوطلبانه در پرورشگاه ها
پرورشگاه‌ها یکی از مراکز تحت پوشش بهزیستی هستند که به نگهداری از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست می پردازند.این مراکز به تفکیک،محل نگهداری کودکان زیر ۶ سال، کانون کودکان دبستانی، کانون نوجوانان و مراکز نگهداری از کودکان کار را شامل می‌شود.
فعالیت‌هایی که می‌توان به صورت داوطلبانه در این مراکز برعهده گرفت عبارت اند از:
- غذا دادن به نوزادان و نگهداری از آنها
- به گردش بردن و بازی کردن با کودکان و نوجوانان
- کمک به خواباندن کودکان
- ارائه آموزش‌های مختلف به کودکان و نوجوانان منطبق با تخصص و مهارت‌های شخصی
- برگزاری کلاس‌های فرهنگی و هنری
- کمک به کودکان و نوجوانان در مطالعه دروس
- تهیه وسایل مورد نیاز کودکان
- تهیه غذا و پوشاک مورد نیاز کودکان
- و….
بدیهی است فعالیت های فوق متناسب با نیازهای کودکان و موسسه صورت می گیرد.به عنوان مثال،در مورد کودکان مبتلا به سندروم داون که مشکلات خاصی چون دندان‌های ناسالم یا ضعف بدنی دارند و در معرض ابتلا به انواع بیماری ها هستند،بهترین کمک داوطلبانه می تواند خدمات پزشکی مرتبط با این معضل باشد.
فعالیت داوطلبانه در سامانه آنلاین به مهربانی
سامانه آنلاین به مهربانی به عنوان یکی از تخصصی ترین سامانه های کشوری، با مدیریت موسسه عام المنفعه دارالاکرام و با پوشش بیش از 23 شهر کشور، در عرصه خدمت به کودکان بازمانده از تحصیل فعالیت می کند.این موسسه می کوشد ضمن پایبندی به سه اصل “خرد”،”مهربانی” و “کرامت”،با هدف گذاری بر کودکان آسیب دیده که به دلایل متعددی چون فقر،محرومیت،طلاق و اعتیاد والدین به ناچار از تحصیل و آرزوهای خویش دست کشیده اند،از این آسیب اجتماعی و عواقب مخرب آن کاسته و تا حد امکان پیشگیری نماید.
درحقیقت،شالوده اصلی فعالیت های این موسسه را شناسایی و حمایت از کودکانی شکل می دهد که به دلیل فقدان شرایط مناسب اقتصادی، برای ادامه تحصیل به کمک نیاز دارند تا از تحصیل باز نمانند.مددکاران،حامیان،بانیان و همیاران از جمله داوطلبان نیکوکاری هستند که هر یک با توجه به نیازهای جامعه هدف،با مشارکت فعالانه و با توجه به توانمندی،تخصص و امکانات خود اعم از نقدی و غیر نقدی،به عنوان بخش مهمی از یک طرح عظیم به پیشبرد اهداف موسسه کمک های شایانی می نمایند.تحقق اهداف موسسه طی سال های گذشته با مشارکت فعالانه این اعضای آگاه و فداکار میسر شده است.به طور خلاصه می توان زمینه های فعالیت داوطلبانه در موسسه دارالاکرام را چنین برشمرد:
مشارکت در:
- تولید محتوا شامل:ساخت انیمیشن،پادکست،گرافیک،تیزر تبلیغاتی و مقالات متنی در حوزه کودکان
- شناسایی کودکان مستعد و نیازمند
- تکمیل پرونده های کودکان تحت پوشش جهت دریافت بورسیه
- برگزاری مناسبت ها
- دیجیتال مارکتینگ و تبلیغات
- مدیریت شبکه های اجتماعی
- ارائه خدمات آموزشی،وکلاتی،درمانی و غیره به کودکان
- امور جاری موسسه
- و…..
برای اطلاعات بیشتر می توانید به آدرس: https://bemehrbani.com/blog/سهم-شما/ سری بزنید.
اکنون از من چه کاری ساخته است؟
طیف کار داوطلبانه در موسسات خیریه از گستردگی فراوانی برخوردار است.همانطور که پیش از این نیز اشاره شد،یکی از مهم‌ترین خدمات داوطلبانه در موسسات خیریه ،استفاده از مهارت ها و تخصص های فردی است. فرد حامی الزاما کسی نیست که داوطلبانه مبلغی را برای کمک به فرد مستمند اختصاص می دهد.هر فرد متخصص که از مهارت خاصی برخوردار است بالقوه یک حامی محسوب می شود.فرد داوطلب می تواند یک آموزگار حامی،پزشک حامی یا روانشناس حامی باشد. به بیان دیگر،چنانچه فردی در زبان‌های خارجه، رشته‌های هنری، ورزش،کامپیوتر ،روانشناسی یا هر رشته دیگر مهارت داشته باشد،می تواند از آن در زمینه آموزش کودکان و نوجوانان استفاده کند. آموزش کودکان و نوجوانان می‌تواند آینده ای روشن و کاملا متفاوتی را برای آنان و جامعه رقم بزند.
شما می توانید با هر تخصص و مهارتی که دارید،همین امروز به یک موسسه خیریه سری بزنید، نیازهای موجود را بسنجید و ایده های خود را برای کمک به آنها ارائه دهید و یک داوطلب باشید.
یکی از موسساتی که می‌تواند شما را در این مسیر خیرخواهانه یاری برساند، موسسه عام المنفعه دارالاکرام است. از طریق سامانه به‌مهربانی،یکی از تخصصی ترین سامانه های آنلاین ،می‌توانید خدمات آموزشی، معیشتی و مددکاری داوطلبانه خود را از سراسر دنیا در سراسر کشور ،به آسانی و در هر زمان ممکن، به کودکان مستعد تحت پوشش این موسسه اختصاص دهید.
