برگزاری همایش ملی خیر ماندگار با رویکرد بررسی مشکلات نیکوکاری در ایران
دبیر علمی همایش ملی “خیر ماندگار”، در راستای برگزاری دومین همایش ملی خیر ماندگار با رویکرد مطالعه و ارزیابی امور خیر با تمرکز بر چالش های نیکوکاری در ایران امروز، ضمن گفت و گوی رسانه ای به این چالش ها پرداخت. این همایش در روز های ۱۰ و ۱۱ دی ماه سال ۹۷ در تهران برگزار شد. مجموعه ها و نهادهایی چون سازمان اوقاف و امور خیریه، معاونت اجتماعی وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران، و مجموعه های علمی چون مرکز تحقیقات دانشگاه شهید بهشتی و انجمن علمی جامعه شناسی در برگزاری این همایش مشارکت داشتند.
محمدصالح طیب نیا در نشست خبری دومین همایش ملی خیر ماندگار که چندروز پیش از برگزاری این همایش تشکیل شد اظهار کرد که:
_ فعالیت نیکوکارانه موضوعی مشترک در همه ادیان و جوامع انسانی است که فارغ از جنسیت و رنگ و نژاد صورت می گیرد.
موضوع نیکوکاری، موضوعی انسانی است و به دوره خاصی از تاریخ نیز تعلق ندارد.
تغییر رویکرد نسبت به موضوع نیکوکاری طی چند دهه اخیر باعث شده است امر خیر که پیش از این فقط جنبه فردی و وجدانی داشت و بر اساس توصیه های دینی صورت می گرفت، جنبه اجتماعی پیدا کرده و به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع در نظر گرفته شود.
وی هم چنین ضمن تصریح نقش خیریه ها و سازمان های مردم نهاد در ارائه بهترین خدمات، اشاره نمود که هم چنان مشکل تولید دانش امر خیر به قوت خود باقی است لذا ضرورت ایجاد تحول در مدیریت امر خیر، بنیاد آلاء را بر آن داشت تا از سال ۹۴ طرح خیر ماندگار را طرح ریزی نماید. به اعتقاد وی هم در نگاه حاکمیت و دولت هم در نگاه خیرین باید تحول ایجاد شود. امروزه اکثر دانشگاه های و دانشکده های مطرح جهانی با کمک خیرین اداره می شود و خیریه ها درکارآفرینی اجتماعی تحول ایجاد می نمایند.
طیب نیا رئیس بنیاد خیریه راهبری آلاء و هم چنین رئیس همایش در گفت و گو با خبرگزاری ایکنا، هدف از برگزاری این همایش را نیازسنجی و شناسایی امور خیریه اولویت داری نام برد که مورد توجه خیرین قرار نگرفته اند. هم چنین در این همایش سعی شده است یک چشم انداز نهایی از امر خیر در ایران که تنها از طریق مشارکت عمومی امکان پذیر است به دست آید.
دومین هدف بازشناسی تاریخی از امر خیر است. کار خیر در ایران از سابقه ای طولانی برخوردار است اما در گذر زمان، دستخوش تحولاتی شده است. بر اساس گفته طیب نیا، یکی از برنامه های این همایش نشان دادن این امر است که در همه دوره های حکومتی جریان پایداری از امور خیر وجود داشته و امر خیر همیشه غیردولتی بوده و سیاست زده نشده است. به بیان دیگر، امر خیر هیچ گاه دولتی و حکومتی نشده که به یکی از مولفه های عمومی باز می گردد.
هدف سوم، ارزیابی و اثرسنجی فعالیت های خیریه جاری در ایران است که نیازمند نقادی است. هدف بعدی، بررسی چالش هایی است که امر خیر همواره با آن ها مواجه است و شناسایی این چالش ها مستلزم انجام فعالیت های دقیق علمی است. این چالش ها در ابعاد سیاسی، روانشناختی، فرهنگی و غیره در ارتباط با امور خیریه و فعالیت های داوطلبانه به چشم می خورند. متاسفانه برای فعالیت خیریه در ایران قانون جامعی وجود ندارد که بتوان به آن استناد نمود. علی رغم نقش خیریه ها در حیات اجتماعی، به این موضوع در حوزه های دانشگاهی نیز پرداخته نشده است.
بررسی چالش های امر خیر در ایران
- تداوم فرد بنیان بودن خیریه ها به جای ایجاد اتحادیه خیرین و نیاز به تعامل و مشارکت و اشتراک تجربیات خیریه ها با یکدیگر
- فرد خیر تصمیمی می گیرد که چه کار خیری انجام شود، فارغ از نیازسنجی و ضرورت های توسعه جامعه
- نیاز به خیر و در عین حال کمرنگ شدن خیر و عدم تولید چهره های محبوب ملی از دیدگاه جریانات حکومتی
- نیاز به اطمینان بخشی اقتصادی برای فرد خیر و اطمینان از اثربخشی کار خیر، و عدم حمایت سیستماتیک نظام بانکی از خیرین
- فقدان فقه نیکوکاری
- عدم پشتیبانی نظام های پولی و سرمایه ای داخلی از خیرین خارج از ایران برای سرمایه گذاری د رامور خیریه داخل کشور
- فقدان تربیت نیروی انسانی متخصص برای امور خیر و مطالعات امور خیریه
محمدصالح طیب نیا هم چنین از برنامه ریزی برای راه اندازی رشته تحصیلی ” مطالعات و مدیریت امور خیریه، نشریه علمی” مطالعات امر خیر، و انجمن علمی “مطالعات نیکوکاری و امور خیریه” خبر داد. وی در راستای هر بخش توضیح مختصری داد و افزود که با همکاری دانشگاه اصفهان و رایزنی بنیاد خیریه راهبری آلاء، یک مرکز پژوهشی امر خیر در این دانشگاه دایر شده است که انتشار مجله از جمله فعالیت های آن خواهد بود. وی درباره تاسیس انجمن علمی مطالعات توضیح داد و گفت که این انجمن سازمانی مردم نهاد محسوب می شود اما مجوز کار خود را باید از وزارت علوم دریافت کند.
مقاله پیشنهادی : سلسله نشست های خیر و خرد خیریه دارلاکرام را اینجا ببینید.
مصادیق کار خیر ماندگار، موثر و مطابق با توسعه پایدار
کار خیر ماندگار به این موارد باز می گردد:
- چه نوع خیری را دنبال کنیم
- چگونه امور خیر را بنیان گذاری می کنیم
- و تا چه حد در بنیان گذاری امور خیر به دوام آن یا فردمحوری و کوتاه مدت بودن آن می اندیشیم
طیب نیا ضمن تاکید بر فعالیت ها ی مستمر بنیادهای خیریه پرسابقه، فردمحور بودن بنیادهای خیریه را چالشی برای استمرار چنین بنیادهایی دانست که ممکن است با از دنیا رفتن فرد، حیات خیریه نیز متوقف شود. و متاسفانه د رحال حاضر ساز و کار قانونی برای این امر وجود ندارد که علت آن فقدان قانون جامع در این زمینه است.
خیر ماندگار از خیر جاری مجزاست و چنان چه فعالیت های علمی، پژوهشی، آموزشی و کارهایی از جنس دانایی صورت گیرد، می توان آن را خیری ماندگار دانست که در نسل بشر استمرار پیدا می کند و تنها به برآورده ساختن نیازهای جاری افراد پاسخ نمی دهد.
خیر ماندگار را به گونه دیگری از خیر جاری تفکیک کردیم و گفتیم وقتی فعالیت‌های علمی، پژوهشی، آموزشی و کارهایی از جنس دانایی انجام می‌دهیم، اینجا خیلی ماندگار است، چون در نسل بشر استمرار دارد و وقتی کارهای روزمره را انجام می‌دهیم و نیازهای جاری مردم را جواب می‌دهیم آن‌ها خیر جاری هستند یعنی اگر بنیاد خیریه آلاء خدمتی به بیماران سرطانی ارائه و طب تسکینی را دنبال می‌کند این خیر جاری است ولی اگر بنیاد آلاء جایی از تحقیقی حمایت می‌کند. این در واقع کاری ماندگار است که آثار آن برای نسل‌های بعد هم دوام خواهد داشت. پس این تمایزی دانش‌بنیانی و غیردانش‌بنیانی است. هر نوع خدمتی که برای رفع نیاز جاری مردم ارائه می‌شود خیر جاری و هر نوع خدمتی که به علم می‌شود خیر ماندگار است.
کار خیر به معنای کمک به رفع فقر است و البته فقر انواع مختلفی دارد، فقر اقتصادی، فقر فرهنگی، فقر دانایی و همه کسانی که به کاهش فقر کمک می کنند قابل تحسین هستند.
علاقه مندان می توانند برای مطالعه متن کامل این گفت و گو به آدرس زیر مراجعه کنند:
https://iqna.ir/fa/news/3765517/
