کمک به کودکان کار

کارهای حسنه‌ای که در این دنیا انجام می‌دهیم تنها توشه ما در اخرت و دنیای باقی هستند. حس خوشایند و رضایتی که پس از کار خیر سرتاسر آدمی را فرامی‌گیرد قابل مقایسه با هیچ لذتی در دنیا نیست.

 اگر قصد نیکوکاری داشته باشید به طرق متفاوت به اقشار ضعیف‌تر جامعه از لحاظ مادی، می‌توانید کمک کنید اما گاها پیش می‌آید که بعضی از ماها به دلیل وسواس و دل‌نگرانی از این بابت که مبادا کمک ما دست فردی که واقعا کم برخوردار است را نگیرد و اشتباها به دست سوء استفاده کنندگان بیافتد، کار خیر و نیک خود را به وقت‌های دیگری موکول می‌کنیم.

سامانه به مهربانی تاسیس شده تا افراد کم برخوردار جامعه مثل دانش‌آموزانی که از تحصیل به دلیل اوضاع مادی کم جامانده‌اند، کودکان کار همچنین خانواده آن‌ها را شناسایی کند. به مهربانی به همدلی و کمک‌های نقدی و غیر نقدی شما نیاز دارد تا حال و آینده این اقشار را روشن کند.

کمک به کودکان کار خیابانی

کودکی که باید کودکی کند به چه دلیلی بایستی کار کند؟ آن هم چه کاری، ایستادن سر چهارراه‌ها و دست فروشی و امثال این نوع شغل‌ها. می‌خواهم عمق فاجعه را درک کنید.

یک لحظه چشمان‌تان را ببندید و فرزند کم سن و سال خود را در این نوع شغل‌ ها با آن لباس‌ های مندرس و از رده خارج شده متصور شوید. مطمئنا بغض‌تان می‌گیرد. آری کودکان کار تا به این اندازه مظلوم و معصوم هستند.

از میان شمایی که در حال خواندن این متن هستید، افرادی هستند که با خود بگویند وقتی خانواده کودک عطوفتی نسبت به فرزند خود ندارد ما چرا غصه بخوریم. اما از بد روزگار این کودکان مجبور به انجام کار شده‌اند؛ چون هیچ خانواده‌ای تحمل خستگی، عرق ریختن و خجالت فرزند خود را ندارد. این کودکان به دلیل نداشتن سرپرست یا نداشتن سرپرست مناسب، به اجبار روی به این اشتغال‌ها آورده‌اند.

سوالی از شما دارم، قصد دارید در یک کار خیرخواهانه بزرگ شرکت کنید؟ تمایل دارید آینده‌ساز باشید؟ سامانه به مهربانی یک تصمیم خیرخواهانه بسیار بزرگی برای سرتاسر ایران دارد. با سهیم شدن در این نیت، آینده‌ساز کودکانی شوید که هیچ امیدی به آینده ندارند.

کمک به کودکان کارنه تنها باعث می‌شود تا دیگر مجبور به کار در سنین کم نشوند بلکه اعتمادبه‌نفس آن‌ها به دلیل رفتارهای ناشایست، تحقیر شدن و ذلت کشیدن نابود نشود. زنده ماندن عزت نفس در کودکان رابطه مستقیمی با اینده موفق آن‌ها دارد.

کودک کار کیست؟

کودک کار قشری از بچه‌های کم سن و سال هستند که مشغول درآمدزایی از طریق شغل‌های کاذب و شغل‌های سخت و واقعی مثل کارگری، واکس زدن، دست فروشی و… هستند.

کلیه این شغل‌ها به دلیل سن کم کودک موجب آسیب‌های فیزیکی، روحی و روانی می‌شوند و سلامت جسم و ذهن کودک را به خطر می‌اندازند. کودک کار به دلیل نداشتن سرپرست یا سرپرست نامناسب (والدین معتاد، معلول و…) برای امرار معاش مجبور به درامدزایی به هر طریقی هستند.

یعنی ممکن است سواستفاده کنندگان آن‌ها را وادر به کارهای خلاف نیز بکنند. کودکان کار پس از گذراندن دوران کودکی بدین منوال به دلیل ضربات روحی روانی که به ذهن آن‌ها وارد شده است نمی‌توانند آینده‌ای داشته باشند.

یعنی ممکن است همین روند معیشت را تا آخر ادامه دهند یا اینکه خود نیز دچار سرنوشت والدین خود شوند. مهم‌ترین اقدام موسسه به مهربانی کمک به کودکان کار است که اگر کمک‌های شما نباشند این هدف روند بسیار کندی به خود می‌گیرد.

اصلا اجباری نیست که کمک‌های شما رقم‌های بالایی باشد. شما می‌توانید هر مقدار که در توان دارید را به کودکان کار هدیه دهید. کمک‌های شما روی هم مشکلات و گره‌های زیادی از کودکان معصوم می‌گشاید. کمک هر یک از شما زندگی یک کودک کار را نجات می‌دهد وقتی که می‌توانید چنین کار بزرگی انجام دهید چرا برای انجام آن طفره بروید یا از انجام آن سر باز زنید؟

 وضعیت کودکان کار خیابانی

از شنیدن عبارت کودک خیابانی چه تصوری در ذهن شما نقش می بندد؟ کودکی ۷، ۸، یا ۱۰ ساله، با سر و وضعی ژولیده، لباسی مندرس، و دستان و انگشتانی سیاه و آلوده، بر سر چهارراه ایستاده و به محض سبز شدن چراغ خطر عابران، به سمت اتومبیل ها می رود تا به آنها گل، جوراب، دستمال یا فال بفروشد؛ یا با شیشه شور و شیشه پاکنی در دست، بدون توجه به عدم رضایت راننده، مصرانه شیشه اتومبیل او را به اصطلاح  تمیز کند.

ما بیش از این چیزی از او نمی دانیم و شاید برای بسیاری از ما برخورد چندثانیه ای هم با چنین صحنه ای غیرقابل تحمل باشد. برای همین همراه با ثانیه شمار چراغ راهنمایی، ثانیه ها را می شماریم تا هرچه زودتر از شر مزاحمت های این کودک لجوج نجات یابیم.

غافل از این که او هم مانند کودک نازپرورده ما که همان جا در صندلی عقب اتومبیل مان، دوست داشتنی،زیبا، پاکیزه و با شکمی سیر خوابیده است، یک کودک است با همان نیازها، همان ظرافت ها و آسیب پذیری ها، و همان آرزوها. اما اکنون کودکی است محروم از حمایت،تنها و رها شده.

این تنها چند ثانیه کوتاه است که شما با آن مواجه می شوید و با فشردن پدال گاز، سعی می کنید هرچه زودتر از آن کودک و مشکلاتش فاصله بگیرید. اما او می ماند و غمی بی انتها..

اما پدیده کودک کار یا کودک خیابانی مساله ساده ای نیست که بتوان به آسانی از آن چشم پوشید و فراموشش کرد. این معضل نه تنها برای کودک که برای جامعه نیز آسیب های جدی در پی دارد.

علل و عوامل افزایش پدیده کودک کار

پدیده کودکان کار، یا کودکان خیابانی، که به ” تراژدی شهری” شهرت دارد، به عنوان آسیبی اجتماعی حاصل از مدرنیته و تحولات اجتماعی، در کلان شهرهای جوامع معاصر اعم از صنعتی و در حال توسعه بسیار شایع است. بسیاری از صاحب نظران و نظریه پردازان علوم بین رشته ای کوشیده اند با مطالعات و تحقیقات خود دولت ها را در مهار، مدیریت و رفع آن کمک نمایند. اما هم چنان این معضل به قوت خود باقی است.

 

تاثیرات تحولات شتابان اجتماعی، هم چون رشد سریع جمعیت، صنعتی شدن و توسعه شهرنشینی، مهاجرت از روستا به شهر و حاشیه نشینی دراطراف کلان شهرها، افزایش نابرابری های اجتماعی و شکاف طبقاتی ، دگرگونی ساختاری و کارکردی خانواده ها، فروپاشی الگوها و هنجارها، و افزایش تنش های اجتماعی، بیش از هر گروه سنی، گروه های آسیب پذیر کودک و نوجوان را تحت تاثیر قرار داده است.

 

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی در سال ۱۹۹۳، کودکان خیابانی به کودکانی اطلاق می شود که تماس خود را با خانواده حفظ می کنند اما به علت فقر و پرجمعیت بودن خانواده، بیشتر ساعات روز و گاه شب ها را در خیابان ها سپری می کنند.

اثرات منفی کار کودک

کار کردن کودکانی که زیر سن قانونی هستند فقط باعث نابودی آینده ان‌ها می‌شود. کار کردن کودک نه تنها باعث آسیب به کودک می‌شود بلکه آسیب جدی به جامعه نیز وارد می‌کنند. کودکی که دائما به فکر در آوردن پول و کاسبی به هر طریقی است مسلما ذهنی آشفته و اضطراب گونه دارد.

متاسفانه یکی از تحقیقات اثبات شده در مورد رابطه فقر با کودکان این است که فقر سیر تکامل ذهن کودک را متوقف می‌سازد؛ چرا که کودک دائما به فکر درآوردن پول از راه‌های پوچ و پیش پا افتاده است. کودکی که به خاطر وضع معیشتی بد، مجبور به ترک تحصیل و کار می‌شود هیچگاه نمی‌تواند فرصت شغلی مناسبی در آینده پیدا کند و برای همیشه در فقر و کمبود باقی می‌ماند.

کودک کاری که بخاطر دریافت پول مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد از لحاظ روحی روانی کاملا آسیب‌پذیر و شکننده می‌شود و ممکن است در آینده برای جامعه فردی با بیماری روانی و بزهکارانه باشد. کودکان کار به دلیل ناملایمت‌های روزگار، رفتار نامناسب جامعه، سختی‌های کار و… در آینده افرادی بدون اعتمادبه‌نفس هستند که غالبا با مشکلات روحی دست و پنجه نرم می‌کنند این افراد در آینده ممکن است باعث هنجارشکنی و کج روی شوند و جامعه و اطرافیان خود را نیز به این سمت سوق دهند. کمک به کودکان کار و تامین آینده آن‌ها یعنی تامین آینده جامعه.

انواع کودکان کار

کودکان کاری که در خیابان‌ها مشغول درآمدزایی با شغل‌های کاذب مثل واکس زدن کفش، تمیز کردن ماشین‌ها، دست فروشی و… هستند، همگی شرایط یکسانی ندارند. تنها وجه اشتراک آن‌ها وضعیت مادی بسیار ضعیف است. جهت اطلاع بیشتر انواع کودکان کار را معرفی می‌کنیم:

کودک کار خیابانی

این کودکان متاسفانه خانواده‌ای ندارند و بدتر از آن این است که سرپناهی برای خود ندارند. یعنی یا در خیابان شب و روز خود را سر می‌کنند یا در خانه‌های بسیار کوچک با شرایط نامناسب که توسط کارفرماهایشان ایجاد شده‌اند زندگی می‌کنند. با کمک به کودکان کار نجات بخش کودکی و زندگی آن‌ها شوید.

کودک کار دارای خانواده

این کودکان خوشبختانه دارای خانواده هستند اما به دلیل وضعیت ضعیف اقتصادی خانواده مجبور به کار در خارج از خانه هستند. کمک به این کودکان می‌تواند یافتن کار برای سرپرست آن‌ها بت حقوق و مزایای کافی، تهیه لوازم منزل، تهیه خوراک و پوشاک، پرداخت هزینه‌های تحصیل کودک و مواردی از این قبیل باشد تا دیگر مجبور به کار کردن نباشد.

کودک کار بی‌خانمان

به دلیل اوضاع اقتصادی بسیار ضعیف، مهاجرت، جنگ و بلایای طبیعی برخی از خانواده‌ها کلا در خیابان بدون سرپناه زندگی می‌کنند. تمام اعضای این خانواده‌ها خصوصا کودکان آن‌ها برای سیر کردن شکم خود مجبور به کار هستند و فقط در مواقع خواب در قسمتی از خیابان یا حومه‌ها بدون هیچ سرپناهی دور هم جمع می‌شود. این نوع  کودکان کار هیچ امیدی به حال و آینده ندارند. سامانه به مهربانی به حمایت شما نیاز دارد تا حامی و پشتیبان این کودکان باشد.

کودکان در خیابان

کودکان شاغل در خیابان، از خانواده های کم درآمد و پرجمعیت، که برای کسب درآمد در خیابان بسر می برند. در این گروه احساس تعلق به خانواده کماکان وجود دارد. برخی از کودکان علی رغم این که ممکن است درگیر مشکلاتی چون مصرف مواد مخدر و رفتارهای خلاف قانون باشند، اما ترک تحصیل نکرده اند و  به مدرسه می روند. اما هم چنان در معرض ترک تحصیل قرار دارند.

طی تحقیقات به عمل آمده، “فقر”، “عوامل اجتماعی” و “عوامل خانوادگی” به ترتیب از مهم ترین عوامل ایجاد کننده پدیده ناخوشایند کودک کار هستند.

فقر به عنوان مهم ترین عامل، خود معلول وضعیت نامناسب اقتصادی کشور، فقدان شغل مناسب برای والدین، ورشکستگی سرپرست خانواده، فوت؛ زندانی بودن یا طلاق والدین و اعتیاد است.

عوامل اجتماعی مانند شکاف طبقاتی، نابرابری اجتماعی، مهاجرت بی رویه از روستا به شهر و حاشیه نشینی، از جمله مهم ترین عواملی هستند که کودک را به خیابان و کار در خیابان سوق می دهند.

از جمله عوامل خانوادگی که در روی آوردن کودک به خیابان موثر است، می توان به کم سوادی یا بی سوادی خانواده اشاره کرد. جای تعجب نیست در خانواده ای که برای تحصیل و علم آموزی ارزشی قایل نیستند و فرزند خود را از مدرسه رفتن منع می کنند، کودک راهی خیابان شود. همه این عوامل به محرومیت کودک ختم می شود؛ محرومیت از تمامی حقوق طبیعی.

بنابراین شرایط معیشتی و فرهنگی خانواده عامل تعیین کننده ای است برای این که کودک به درس خواندن ادامه دهد یا به خیابان روی آورد.

اهمیت کمک به کودکان کار

کمک به کودکان کار مزایا و اهمیت‌های زیادی دارد. حمایت تحصیلی آن‌ها باعث می‌شود تا آینده‌ای روشن در اختیار داشته باشند. تحصیل می‌تواند فرصت‌های شغلی و درآمدی خوب به آن‌ها بدهد. تعلیم و آموزش شخصیت کودک را می‌سازد که بیشترین تاثیر را در موفقیت دارد.

برخی از کمک‌ها به کودکان کار به بخش سلامت و بهداشت مربوط می‌شود. ارائه خدمات بهداشتی به آن‌ها باعث حفظ سلامت روح و جسم آن‌ها می‌شود. واکسینه شدن، تعلیم و آموزش حفظ سلامت خود، تشخیص کمبودها و بیماری‌ها و تجویز دارو شروع دوره درمان تنها بخشی از خدمات پزشکی ارائه شده به کودکان کار است.

حمایت‌های اجتماعی یکی از کمک‌های غیرنقدی به کودکان کار است که باعث افزایش اعتمادبه‌نفس و بازیابی و حفظ عزت‎نفس کودک می‌شوند. کودک کاری که بتواند عزت و کرامت خود را ببیند توانایی ورود به اجتماع و ارتباط با جامعه را پیدا می‌کند.

از آنجایی که کودکان کار اغلب آسیب‌های روحی و روانی زیادی به واسطه رفتارهای نامناسب جامعه دیده‌اند، نیاز ویژه به حمایت‌ها و آموزش‌های اجتماعی دارند.

به مهربانی کمک‌های شما را صرف چه اموراتی می‌کند؟

کمک به کودکان کار صرف امورات متعددی می‌شود که مربوط به خود کودکان است. اجازه دهید واضح‌تر توضیح دهیم. در وهله اول کودک کار دارای یک خانواده است که از لحاظ مالی در درجه پایینی قرار دارد. این یعنی اوضاع معیشتی کودک که شامل البسه، تغذیه و… می‌شود، اصلا وضع مناسبی ندارد. همچنین این معنی را می‌دهد که هزینه درمان و خرید دارو برای خانواده بسیار سنگین است.

کودک کار بخاطر شرایط اقتصادی بد و روحیه نامناسب از تحصیل جا مانده است یا کلا ترک تحصیل کرده است. علاوه بر این موارد همچین کودکانی از تمام زوایا و  لحاظ مختلف زندگی تحت فشار هستند. “به مهربانی” با یافتن و ثبت این کودکان کمک‌های شما را با توجه به اولویت‌های کودک صرف این امورات می‌کند. جهت اطلاع دقیق‌تر در ادامه چندتا از خدمات به مهربانی حول کودکان کار را نام می‌بریم:

• کمک به بهداشت و درمان کودکان کار

•  خدمات مدد کاری برای کودکان کار

• اموزش مهارت‌های زندگی و شغلی به کودکان کار

• تهیه معیشت که شامل البسه، خوراک و لوازم موردنیاز تحصیل می‌شود.

• لوازم خانگی ضروری برای زندگی استاندارد کودکان کار

• خدمات آموزش به کودکان کار

• خدمات فرهنگی به کودکان کار

• رفع نیازها ضروری کودکان کار

• ساخت مدرسه برای کودکان کار

بهترین راه حمایت از کودکان کار

به نظر می رسد پیش از هرگونه اقدامی کوتاه مدت و نافرجام، باید ریشه ای با این معضل رو به رو شد. در این زمینه، شناسایی و حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان از اولویت خاصی برخوردار است. اما چگونه و با استفاده از چه راهکارهایی می توان این قشر را مورد حمایت قرار داد؟ از کجا باید شروع کرد؟

با اولویت بخشیدن به بررسی و  شناسایی اقشار آسیب پذیر جامعه، به ویژه کودکان و نوجوانان و انجام اقدامات پیشگیرانه، می توان بخش عمده ای از پدیده کودک کار را مهار و رشد آن را متوقف کرد.

 

موسسه خیریه و عام المنفعه دارالاکرام در سال ۱۳۸۰ با هدف حمایت از کودکان و نوجوانانی تاسیس شدکه به دلیل خاستگاه خانوادگی کم برخوردار، از تحصیل بازمانده یا در معرض خطر ترک تحصیل قرار دارند.

هر وقت که نام کمک به نیازمندان و فقرا می‌آید اولین نوع و راه کمک که به ذهنمان خطور می‌کند کمک نقدی و مادی است. البته این نوع کمک، بسیار روش درستی است و هیچ ایرادی ندارد.

اما هستند افرادی که از لحاظ مادی در سطح بالایی نیستند و توانایی کمک مالی ندارند در صورتی که از ته قلب آرزوی دستگیری نیازمند واقعی را دارند.

همچنین افرادی هستند که تمایل دارند نوع احسان‌شان طوری باشد که حتی پس از مرگ خودشان نام نیک‌شان باقی بماند به همین دلیل متراژ زمین یا ملکی را به امور خیریه جهت ساخت مراکز اموزشی خیریه و مواردی از این قبیل هدیه می‌کنند. برخی نیز بیشتر تمایل دارند مایحتاج معیشتی مثل خوراک و‌ پوشاک و… تهیه کنند.

به مهربانی برای سلایق و نظرات مختلف خیرخواهانه روش‌های کمک متعددی دارد که در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

• کمک به کودکان کار

• حمایت از دانش‌آموزان نیازمند

• مدرسه سازی برای دانش آموزان نیازمند

• کمک به نیازمندان

• تهیه لوازم خانگی مستمندان

• اهدای ملک

• کمک نقدی و غیر نقدی

• پرداخت آنلاین

• مشارکت در خرید محصولات خیریه

• معرفی دانش‌آموز

کمک به کودکان کار ظلم است یا کار خیر؟

آیا کمک به کودکان کار نیکی محسوب می‌شود یا ستم؟ خیلی‌ها بر این باور هستند که اگر به کودکان کار کمک شود، بانیان این کار و اشتغال ناپسند، بیشتر برای توسعه این شغل تشویق می‌شوند. این باور می‌تواند درست باشد؛ چون ما ایرانی‌های ذاتا انسان‌های دل‌رحمی هستیم و اکثر مواقع که پشت چراغ قرمز ایستاده‌ایم و کودکان کار را می‌بینیم برای شادی آن‌ها مبلغی پول به آن‌ها می‌دهیم.

بیاید واقع بین باشیم این مقدار پول بدین صورت هیچ دردی از آن‌ها دوا نمی‌کند و حتی ممکن است باعث بیشتر شدن کودکان کار شود؛ چون در واقع پول شما به دست کسانی می‌رسد که این کودکان را روی همچین کارهای کاذبی مستقر کرده‌اند.

کمک شما بایستی به صورتی باشد که واقعا به خانواده کودک برسد تا گره‌ای از مشکلات آن‌ها باز کند. سوال این است؛ شما چطور خانواده این کودکان را پیدا و مستقیما کمک خود را به آن‌ها تقدیم کنید؟

پیدا کردن خانواده‌های اصلی این کودکان که قطعا جزء مستمندان هستند برای شما سخت است و ممکن است اگر حضور مستقیم بیابید حس ترحم به این خانواده‌ها دست دهد که اصلا حس خوشایندی نیست. بهتر آن است از یک واسطه که هدف آن مستقیما کمک به کودک کار و خانواده‌ آن‌ها است کمک بگیرید.

شما می‌توانید در هر کجای ایران که هستید کمک‌های نقدی خود را مستقیماً به حساب موسسه به مهربانی واریز کنید.

به مهربانی حامی کودکان کار

سامانه آنلاین به مهربانی بیش از ۷ هزار کودک از سرتاسر ایران که به دلایل خاصی مثل عدم داشتن سپرست، سرپرست معلول یا داشتن خانواده با وضعیت اقتصادی نامطلوب و … ترک تحصیل کرده‌اند را پوشش داده و الزامات و اقدامات لازم جهت تحصیل ان‌ها را فراهم کرده است.

کودکان کار در میان این ۷۰۰۰ کودک بیشترین تعداد را دارند. سامانه به مهربانی به طرق مختلف زیر کمک‌های نقدی و غیر نقدی شما هم میهنان عزیز را را دریافت می‌کند: اشتغال کوکان کار بیشتر شغل‌های کاذب مثل دست فروشی است. انجام دادن کارهای نیک، خوی ما ایرانیان است.

موسسه به مهربانی به کمک‌های نقدی و غیر نقدی شما احتیاج دارد تا بتواند به کودکان کار سراسر ایران فرصت زندگی و کودکی کردن دهد.