نگاهی جامع به هزینه تحصیل در ایران

بررسی کامل هزینه های تحصیل در ایران

هزینه تحصیل یکی از ملاک های مناسب برای اندازه گیری رفاه اجتماعی و میزان توجه به حقوق جامعه در کشورهای مختلف است. در قوانین کشورهای مختلف و همچنین ایران، دسترسی به آموزش رایگان از حقوق آحاد ملت برشمرده شده است و هر کس در هر جای این جوامع باید به آموزش رایگان حداقل در سطح ابتدایی و مدرسه ای دسترسی داشته باشد. البته رایگان اعلام نمودن آموزش به حالت اسمی کافی نیست و لازم است که با جلوگیری از وارد شدن هزینه تحصیل به سبد مخارج خانواده ها در تمام جوانب، مانند هزینه های کتاب و عدم ایجاد هزینه های اضافی مانند پوشاک فرم مدارس و یا هزینه های تحت عنوان کمک به مدرسه یا هزینه مدارس هیئت امنایی این مسئله قانونی به طور کامل اجرا شود.

هزینه دوره های تحصیل در مدرسه

دوران مدرسه در ایران تشکیل شده از یک سال دوره پیش دبستانی، 6 سال دوره ابتدایی، 3 سال دوره متوسطه اول و 3 سال دوره متوسطه دوم می شود. در طول این دوران خانواده فرد محصل متحمل هزینه های مختلفی می شود. اگرچه در اکثر مناطق کشور و در تمام مقاطع تحصیلی مدارس دولتی رایگان وجود دارند اما در بسیاری موارد، برخی معیارهای کیفی آموزش و یا معیارهای فرهنگی و اجتماعی، خانواده ها را مجبور به تحمل هزینه مدارس غیر دولتی یا هزینه تحصیل در مدارس خاص مانند سمپاد می کنند.

در حال حاضر، از دانش آموزان دوره پیش دبستانی معمولا هزینه های بسیار بالایی دریافت می شود و تنها برخی مراکز دولتی که البته در دسترس تمام افراد جامعه نیز نیستند هزینه های معقول و مناسب تری را دریافت می نمایند. در دوره های ابتدایی و دوره های دوگانه متوسطه نیز بسته به این که در مدارسی با عناوین دولتی معمولی، هیات امنایی، استعدادهای درخشان و مدارس غیر دولتی ثبت نام نمایید هزینه های مختلفی را متحمل می شوید. سال هاست که دیگر هزینه های سالانه 20.000.000 یا 30.000.000 تومان یا بیشتر از آن برای ثبت نام در مدارس غیر دولتی برای کسی عجیب نیست و بسیاری افراد مجبور هستند برای بهره مندی از کیفیت مناسب تحصیل این هزینه ها را بپردازند.

هزینه تحصیلات دانشگاهی در ایران

این هزینه ها نیز مانند هزینه تحصیل در مدارس که حالت های مختلفی دارد، هزینه تحصیل در دانشگاه ها نیز بسته به این که در مراکز دولتی، پردیس های بین الملل، پردیس های خودگردان، دانشگاه آزاد، دانشگاه های پیام نور، علمی کاربردی و غیرانتفاعی تحصیل کنید متفاوت است. دانشگاه های دولتی معمولا در قبال دریافت تعهد خدمت به کشور، متعهد می شوند که هزینه های تحصیل دانشجویان را بپردازند. البته در حال حاضر با پولی کردن آموزش با روش های مختلف و پایین آوردن سنوات تحصیلی سعی در کاهش هزینه های خود و انتقال برخی مخارج به سبد مخارج دانشجویان دارند.

هزینه دانشگاه آزاد و دیگر مراکز غیر رایگان شامل شهریه رایگان و هزینه واحدهای انتخابی می شود که هر ساله متغیر است و بسیاری خانواده ها در اوضاع نابسامان اقتصادی کشور دغدغه هزینه های تحصیل فرزند خود را نیز دارند. هزینه هایی مانند هزینه خوابگاه، هزینه خورد و خوراک، هزینه رفت و آمد، هزینه دوره های آموزشی و مواردی از این دست نیز بر روی دوش دانشجویان قرار دارد.

لیست هزینه های لازم برای آموزش در ایران

1. هزینه وسایل کمک آموزشی

در بسیاری موارد ملاحظه شده است که چه در مدارس و چه در دانشگاه ها، محصلین مجبور هستند که هزینه های گزافی برای منابع و وسایل کمک آموزشی بپردازند که این ناقض اصل تحصیل رایگان است. مشکل اینجاست که منابع رسمی آموزشی مانند کتاب های درسی برای دستیابی به اهداف آموزشی کفایت نمی کنند و محصلین چه به درخواست دبیران و اساتید چه به تشخیص شخصی مجبور هستند برای کسب موفقیت در گذراندن دروس و یا موفقیت در کنکور از وسایل و منابع کمک درسی استفاده کنند و بدون این وسایل، امکان موفقیت در این رقابت ها تا حد زیادی برای آنها کاهش می یابد. این یکی از موارد تجاری سازی آموزش است و در بسیاری موارد نیز لابی گری ها و اعمال نفوذها مانع ایجاد محدودیت برای کسانی که از این بازار سود می برند شده است.

مقایسه هزینه تحصیل در ایران با دیگر نقاط جهان

با این که هزینه تحصیل برای بسیاری از خانواده های ایرانی سنگین است، اما ایران برای بسیاری از دانشجویان کمترین مخارج را برای تحصیل به همراه دارد. با افت ارزش پول ملی ما، هزینه تحصیل در ایران به یکی از نازلترین هزینه ها بدل شده است و البته با عدم رشد کافی درآمدهای ایرانیان، این هزینه ها برایشان همچنان بالا است.

هزینه حتی 10 میلیونی برای هر ترم در بهترین مراکز تحصیلی ما از 1000 دلار نیز کمتر است و این برای خارجی ها و خصوصا اعراب بسیار جذاب به نظر می رسد.